Staatsportret van een innerlijk verdriet

Na Jackie – achternaam: Kennedy – creëert Pablo Larraín met Spencer – voornaam: Diana – een tweede staatsportret: een zonder de starheid van postzegels of pondbiljetten dat even letterlijk als figuurlijk inzoomt op prinses Diana’s diepe eenzaamheid.

14.12.2021 | Hanne Schelstraete

Waar het gemiddelde koninginnendrama zich verliest in uiterlijke excessen als baljurken, banketten en kroonluchters – denk aan Saul Dibbs The Duchess (2009) of Josie Rourkes Mary Queen of Scots (2019) – belicht Spencer de interne keerzijde daarvan. Zonder eufemismen reveleert Pablo Larraín de voortdurende mentale worstelingen die prinses Diana tot het einde achtervolgden en brengt zo een nieuwe versie van een verhaal dat we collectief denken te kennen: niet (opnieuw) dat van Lady Di, maar dat van Diana Spencer.

Tijdens het jaarlijkse kerstweekend van de koninklijke familie worstelt ze met hun spel vol holle formaliteiten en schijnheilige beleefdheidspraat. Bij aankomst moet elke telg op de weegschaal, want – zo vindt koningin Elisabeth – enkel wanneer haar gasten op het einde enkele kilo’s zwaarder zijn, hebben ze oprecht van het reisje genoten. Om de verveling te bestrijden jagen de mannen van het gezelschap op kalkoenen, terwijl de vrouwen al giechelend toekijken met een kopje thee in de hand, de pink – uiteraard – omhoog gericht. En volgens een traditie die enkel de jonge prinsen William en Harry in vraag durven te stellen, openen ze de cadeaus al op kerstavond, nog voor de kerstman is langs geweest.

Dit theater vol make-belief doet Diana mentaal bezwijken: ze lijdt onder de constante druk om een rol te vertolken die haar niet eigen is. Of ze inderdaad leed aan boulimia, waanideeën en allerhande angsten weten we niet. Larraín wilde dan ook geen biografische film maken, maar – zoals de boodschap aan het begin van de film benadrukt – een “fabel gebaseerd op een waargebeurde tragedie”. De geografische afstand tussen het door en door Britse verhaal en de uit Chili afkomstige regisseur creëerde ongetwijfeld een kritische afstand, die Britse regisseurs zich niet kunnen of durven permitteren. Expliciete creativiteit getuigt in dit geval van meer respect dan de speculaties van de Britse tabloidjournalisten die, in hun poging om De Waarheid te zoeken, helaas te ver gingen.

Om haar innerlijke strijd te visualiseren steunt Larraín op het acteerwerk van Kristen Stewart, die zich in het laatste decennium met succes losrukte van haar Twilight-imago. Ze veruitwendigt Diana’s mentale pijn niet via schreeuwende gelaatsuitdrukkingen, maar via kleine, haast onzichtbare gestes. Terwijl ze staart naar een onbepaald punt in de ruimte, beweegt ze heel gecontroleerd de verschillende delen van haar gezicht: ze tilt haar kin een paar graden op, knippert even met haar ogen of trekt haar mondhoek gestaag omhoog. Eerder dan dromerig, mysterieus of raadselachtig – termen die even retorisch als hol klinken – is Stewarts acteerspel voelbaar. De korrelstructuur van het op 16- en 35-mm gedraaide beeld – van de hand van cinematografe Claire Mathon – maakt haar huid immers tastbaar, en maakt zo de confrontatie met de gedachten daarachter persoonlijk en direct.

Hoewel Stewart en Mathon uitblinken in de kunst van het reduceren en elimineren, doen componist Jonny Greenwood, scriptschrijver Steven Knight en uiteindelijk ook Larraín zelf hun werk teniet door een overdaad aan filmische elementen. Greenwoods soundtrack, die afwisselt tussen orkestrale klassieke muziek en vrije jazz, werkt te expressief of zelfs expressionistisch en laat zo weinig over aan de verbeelding. Knights scenario lijdt aan gelijkaardige eclectische grootheidswaanzin. Boven op het basisnarratief voegt hij de ene na de andere narratieve lijn: van flashbacks naar Diana’s kindertijd, over een geëxpliciteerde parallel met het levensverhaal van Anna Boleyn, die haar bovendien als zichtbare geestesverschijning achtervolgt, tot een onderhuids lesbisch subplot.

Zo botst Larraíns ambitie om een eerlijk en intiem portret te schetsen van de twijfelende vrouw achter het cultureel icoon met het uiteindelijke resultaat. Als het levensverhaal van Diana Spencer iets leert, is het echter dat overdaad schaadt en oprechte eenvoud gelukkig maakt.

REGIE Pablo Larraín
SCENARIO Steven Knight
FOTOGRAFIE Claire Mathon
MONTAGE Sebastián Sepúlveda
MUZIEK Jonny Greenwood
MET Kristen Stewart, Sally Hawkins, Timothy Spall
PRODUCTIELAND Verenigd Koninkrijk
JAARTAL 2021
LENGTE 117 minuten
DISTRIBUTIE The Searchers
RELEASE 15 december 2021 (België), 11 november 2021 (Nederland)

Deze film kan je momenteel zien op Picl.be.

gerelateerde artikelen
 

Elke minuut een keerpunt

Documentairemakers Nathalie Masduraud en Valérie Urréa wagen zich met H24 – 24 heures dans la vie d’une femme aan hun eerste fictieproject en dat is meteen een ambitieuze mokerslag. De manifest-van-een-miniserie toont het dagelijks geweld tegen vrouwen in een caleidoscopisch beeld dat maar moeilijk te verteren valt.

Though it’s hurting me/now it’s her story

Met Bergman Island vindt Mia Hansen-Løve in filmmaken zelf een uitweg vanonder het gewicht van de filmgeschiedenis en uit de patstelling tussen artistieke creatie en een verzorgende rol.

 
 

Moeder van de subversieve vrouwenfilm

De Hongaarse pionier Márta Mészáros filmde een veelzijdig oeuvre bij elkaar. De voorkeur voor het banale en het understatement maakt haar films tot krachtdadige cinema, even persoonlijk als politiek.

Briefwisseling:
Film Fest Gent I

Tijdens Film Fest Gent ontvangt Fantômas briefpost vanuit de filmzaal en wandelgangen. Met een vers gedrukt printnummer onder de arm lezen en kijken we mee.