Brutaal, bot en bloedeerlijk

L’événement is een verfilming van Annie Ernaux’ gelijknamige boek uit 2000. In deze korte maar meeslepende memoires beschrijft Ernaux haar ervaring met een ongewenste zwangerschap in 1963. Twintig jaar na publicatie en ongeveer zestig jaar na de gebeurtenissen herwerkt Audrey Diwan dit materiaal. Ze laat de brontekst grotendeels voor wat die is en giet alles in een hedendaagse vorm met het duidelijke aura van ‘de belangrijke dramafilm’: lage scherptediepte en een tactiele cameravoering. Het resultaat is een scherpe en bloedeerlijke film. Toch vallen er veel vragen te stellen bij de klemtonen die Diwan legt.

De film volgt Anne Duchesne, die op zoek gaat naar een manier om een ongewenste zwangerschap op te lossen in het Frankrijk in de jaren zestig. Al kiest Diwan er resoluut voor haar versie niet aan deze periode vast te pinnen. Het kostuumdepartement en set design draaien dan wel overuren om de periode tot leven te wekken, Diwan houdt de deur naar een tijdloze interpretatie liever open: niets van wat er in de film gebeurt is immers echt achtergebleven in het verleden. Net zoals veel mensen vandaag ervaart Anne de zwangerschap namelijk als “het soort ziekte die enkel vrouwen treft, en die hen tot huisvrouwen maakt”.

Wat volgt is een race tegen de tijd om een antwoord te vinden op de foetus die tegen wil en dank blijft groeien in Annes baarmoeder. Cinematograaf Laurent Tangy kiest voor een elegante maar brutaal eerlijke cameravoering die Anne zo dicht mogelijk op de huid zit. Deze keuze werkt wonderwel. Wanneer de dreiging en urgentie van de situatie Anne overvallen, worden we meegesleurd in haar wanhoop. In de woorden van Diwan zelf: “Ik wou het publiek in het lichaam van Anne plaatsen.” Anamaria Vartolomei’s prachtige vertolking van het personage is daarbij van onschatbare waarde. Dankzij haar is Anne een persoon van vlees en bloed, tegelijkertijd kwetsbaar en vigoureus.

Net als die andere grote Franse prijzenpakker van vorig jaar, Titane, kijkt L’événement naar ongewenste zwangerschap via een bodyhorrorblik. Het publiek krijgt meerdere scènes voorgeschoteld waarin Anne clandestiene abortuspogingen onderneemt of laat uitvoeren. Zowel tijd als cameravoering worden daarbij ingezet om een maximale impact te verkrijgen. IJzig en onverbloemd blijft de lens gericht op Anne terwijl ze minutenlang een verschrikkelijke gruwel ervaart. Het schokeffect is enorm, maar er raakt ook iets verloren. Deze scènes roepen zeker viscerale reacties op en brengen over hoe ontzettend pijnlijk abortus is voor Anne. Maar tegelijk typeren ze eveneens de eerder simplistische manier waarmee de film de verschrikkingen naar het publiek vertaalt. Deze al te nadrukkelijke benadering zit ook in dialogen die de thema’s van de film haast letterlijk benoemen, zonder dat we die noodzakelijk in hun volle complexiteit ervaren. Denk maar aan de scène waarin Anne ontdekt dat ze zwanger is en vervolgens de woorden “C’est pas juste!” uitroept, waarop de dokter antwoordt: “La loi ne fait pas de cadeaux.”

L’événement zal niemand ongeroerd laten. De film is vaak choquerend en treffend in z’n verbeelding van het leed dat voor veel vrouwen veroorzaakt wordt door een gebrek aan zeggenschap over hun eigen lichaam. Jammer genoeg ontbreekt ook de nodige nuance om een volwaardig beeld te scheppen van het leed dat zo’n patriarchale repressie met zich meebrengt.