Briefwisseling: IDFA

Brussel, 28 november 2021,

Beste Emma, Filippo en Nicole,

Ik wil jullie bedanken voor jullie aanwezigheid op de première van Medusa tijdens IDFA. Het maakte me oprecht blij de film samen met jullie te kunnen presenteren.

Toen ik jullie opwachtte aan de bioscoop Tuschinski werd ik wat ongerust. Ik was bang dat ik jullie niet zou herkennen na elkaar drie jaar niet fysiek ontmoet te hebben.
Ik bracht drie jaar door met jullie stemmen, jullie beelden en hun vele herhalingen. Ze boden vaak weerstand. Ik hield van ze. Ik haatte ze. En voelde dan opnieuw liefde. Ze werden al snel vertrouwd. Elke dag bepaalde de montage het ritme van mijn leefruimte. Het bepaalde de tijd, die zo traag werd tijdens de lockdowns. Dat ritme werd mijn riedeltje, mijn tempo.

Mijn hart stond even stil toen jullie toekwamen. Ik herkende jullie zodra onze blikken kruisten. Maar jullie groeten kon niet meteen. Ik had het gevoel dat jullie niet echt waren, niet echt daar, niet echt jullie. In elk geval minder echt dan jullie beelden.
Nu het festival voorbij is en ik weer thuis ben, moet ik vaak terugdenken aan dat moment. Daarom schrijf ik jullie deze brief. Ik begreep dat ik de afgelopen jaren, voordat de film aan een publiek getoond werd en ik hem nooit meer zou kunnen aanpassen, nooit stilstond bij het feit dat, terwijl de film in mijn hoofd en in de buik van mijn computer groeide, jullie ouder en volwassen werden. Zolang jullie personages niet echt werden, en dus met anderen gedeeld en op een scherm getoond, zou de tijd van jullie bestaan verstarren, jullie leeftijden tot stilstand komen. Pauze.

Maar vrijdagavond waren jullie er in levende lijve. Jij, Nicole, met je rode kleed, Emma, met je zwarte rolkraagtrui, en Filippo met je zilveren ketting. Met een Ryanairvlucht van drie uur stonden jullie hier, drie uur zoals drie jaar. Jullie kwamen uit dat andere voertuig, dat andere tijd-ruimtelijk medium, met dunne lijntjes rond de ogen, met een blik zwaarder en vermoeider, en met nieuwe verlangens. Drie jaar in drie uur.
Die avond vertelden jullie over jullie vooruitzichten, over scheikunde, biosynthese en journalistiek. Nieuwe woorden in een Italiaans dat ik niet langer machtig ben.

Tijdens de drie jaar postproductie twijfelde ik veel. Is de montage van jullie woorden juist en sluit die aan bij jullie opvattingen? Vinden de woorden die jullie toen uitspraken weerklank in de wensen en angsten die jullie vandaag koesteren?

Tijd in een film en tijd in een leven. Ze zijn anders.

Ik maak me vaak zorgen over de impact van mijn films op de mensen met wie ik ze maak. Die bezorgdheid blijft aanwezig in alle voorbereidingen. Soms wordt ze angst: begreep ik wel goed wat ik hoorde en wat ik zag? Vertaalde ik dat goed? Heb ik mijn ego opzij kunnen leggen om de plek waar we waren voldoende te voelen en te begrijpen?

Voor elke opname van een film heb ik nachtmerries over die bezorgdheden en hun oorzaken. Ik beschouw ze als waarschuwingen waar ik aandachtig naar luisteren moet. Dit is de droom die ik had voor onze opnames, in 2018:

 

10 juni

Een namiddag. Ik sta voor een grote heuvel, in het bos. Het gras is groen, de bomen lommerrijk. Het is zomer of lente. Het is mooi weer, de lucht is zoet. Op de heuvel ligt een kerkhof. Het is een mooi kerkhof: de kleuren, de sfeer stralen rust en bezinning uit. Bewoners van Rosignano-Solvay waken bij het graf van hun doden.

Ik sta aan de voet van de heuvel met Giacomo, mijn vriend en regieassistent. Hij staat rechts van mij en draait aan een soort handwiel, een rond stuk metaal, dat de ventielen, het irrigatiesysteem van het kerkhof en de vochtigheidsgraad van de grond regelt.

Het water stroomt en kabbelt op natuurlijke wijze langs de hellingen van de heuvel, tussen de graven door. De scène is schitterend. Daar zijn we het allebei over eens. Ik vraag Giacomo de stroming van het water een beetje bij te sturen door aan het wieltje te draaien. Om te zien wat dat geeft.

Het water stroomt harder door het gras. Ik vraag Giacomo niets meer te veranderen nu, aan het moment dat ik vastleg. Maar ik voel het gevaar. De grond van de heuvel wordt vochtiger, de aarde wordt modder. Giacomo kijkt me bezorgd aan. Ik zeg tegen hem: doe niets.

Dan wil ik ingrijpen maar ik ben verlamd. Voor ik iets aan Giacomo kan zeggen, geven de ventielen het op en staan ze helemaal open. Het hele kerkhof staat onder water. De heuvel wordt een gigantische waterval. De doodskisten komen een voor een uit de grond. Plop, plop, plop. Ze drijven, glijden over het wateroppervlak en stromen mee met de rivier. Ze verdwijnen allemaal.

De ventielen zijn leeg. Het water verdwijnt van de heuvel en laat het land dor en opgedroogd achter. Er is niets meer, geen graven, geen doodskisten. Er rest alleen een als door de bliksem getroffen droge grond. De inwoners van Rosignano-Solvay komen langzaam terug en zwerven door de ramp op zoek naar hun doden. Maar hun voorouders en hun verhalen zijn verdwenen.

 

Mijn bezorgdheid bleef tot die vrijdag, 26 november 2021, en verdween na de première van Medusa. Na jullie reacties, na jullie blikken tijdens de vertoning van de film, na jullie uitwisseling met het publiek, na het verdedigen van jullie uitspraken die we drie jaar geleden opnamen.

Ik kijk uit naar de vertoning van de film in Rosignano-Solvay,
Vele groeten,
Chloé

 

Vertaald door Inge Coolsaet

 

Briefwisseling: Visite

Fantômas ontvangt en stuurt briefpost vanuit de filmzaal en wandelgangen. Ditmaal een bericht aan het festival Visite in Antwerpen, op de vooravond van hun recentste editie.

Briefwisseling:
Film Fest Gent III

In her short documentary My Uncle Tudor, part of the international competition at Film Fest Gent, Olga Lucovnicova faces a troubled personal past. The letter she writes to Fantômas reflects on how such a personal story, told in a film, can bring about changes far beyond the cinema screen.

 

 

Briefwisseling: Courtisane

Fantômas ontvangt en stuurt briefpost vanuit de filmzaal en wandelgangen. Ditmaal een bericht van op het festival Courtisane in Gent.

Het geluid van één klappende hand

Geconfronteerd met de onuitvoerbaarheid van zijn initiële project koos Gwenaël Breës een andere aanpak. In plaats van een klassieke documentaire over een inspirerend kunstenaar werd In a Silent Way een meditatieve benadering van het artistieke scheppingsproces. Of hoe zwijgen het zenit is van alle kunst die ertoe doet.

 

 

Onderaardse verhalen

Liesbeth De Ceulaers docufictiefilm Holgut verbindt mythes en legendes uit het verleden met gemoedelijke gesprekken in het heden en droombeelden over de toekomst. In alle drie waart iets van de lang uitgestorven mammoet rond: soms slechts een afdruk, soms een enkele slagtand, soms het hele beest met huid en haar en knipperende tekenfilmogen.