Het is een jaarlijks, arbitrair ritueel, nooit af en nooit bevredigend. Maar het is ook een oefening in wikken en wegen, stilstaan en mijmeren. Fantômas blikt terug met de woorden van acht filmcritici en twee filmmakers.
Bad Luck Banging or Looney Porn van Radu Jude
“It’s like a Pizza Hut salad bar.”
Annette van Leos Carax
“Annette is een musical die de meest in het oog springende fictieve constructies gebruikt om te laten zien wat diezelfde ficties altijd aan het oog hebben willen onttrekken. Wat niet gezegd mag worden, lag altijd al voor het grijpen omdat het reeds eeuwen lang luidkeels en door haast iedereen doodgezwegen werd.”
Bergman Island van Mia Hansen-Løve
“Zich verhouden tot de filmgeschiedenis met haar geniale machogenieën is louter en alleen mogelijk door een film te maken onder nieuwe, eigen voorwaarden, volgens eigen regels.”
Vitalina Varela van Pedro Costa
“Costa creëert een schimmenwereld waarin dood en leven, verlammend trauma en weerstand, nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn. Nadat Vitalina Varela lange tijd in stilzwijgen is gehuld, gaat het hoofdpersonage fluisterend het gesprek aan met haar overleden echtgenoot. Een antwoord krijgt ze niet.”
First Cow van Kelly Reichardt
“Eindeloos uiten monden het woord – “clafoutis, clafoutis” – maar geen enkele keer krijgen we de omkering van het gebaar te zien. Niemand werkt de taart met blauwe bessen naar binnen.”
Cry Macho van Clint Eastwood
“Kunst geeft niet om geloofwaardigheid, wel om oprechtheid. Cry Macho is een film die leeft, een film over leven.”
A River Runs, Turns, Erases, Replaces van Shengze Zhu
“The Yangtze roars like an artery ready to burst, and the constant expansion and urban transformation of Wuhan puts its citizens to the test.“
The Works and Days (of Tayoko Shiojiri in the Shiotani Basin) van C.W. Winter en Anders Edström
“Bescheiden, al te bescheiden aangekondigd als: ‘From one basin to another – stuff and nonsense.’ ”
This Is Not a Burial, It’s a Resurrection van Lemohang Jeremiah Mosese
“Ik geloof in de film op zich. Kijk de film. Observeer. Absorbeer. Beelden en woorden resoneren automatisch, zolang je de film niet gaat bekijken met het vooringenomen idee dat je een Afrikaanse film ziet van een Afrikaanse filmmaker. Geniet van het visuele, van de poëzie. Laat het los.”
West Side Story van Steven Spielberg
“Elke compositie, elke camerabeweging en elke schnitt is doordrenkt van intentie en gevoel, alsof Spielberg zijn inspiratiebronnen volledig heeft geïnternaliseerd en als een soort cinematografische uitdrijving hier uit zijn lijf filmt.”
Radu Jude is berucht voor zijn onvermoeibaar vermogen om het donkere verleden van zijn land binnenstebuiten te keren. Met Bad Luck Banging or Loony Porn, zijn Gouden Beer-winnende nieuwe film, kijkt hij met een even chirurgisch precieze blik naar het heden.
De musical Annette van Leos Carax doet schrijver Michaël Van Remoortere verwijlen bij het gevaar van fictie in haar langdurige pas de deux met de realiteit.
Met Bergman Island vindt Mia Hansen-Løve in filmmaken zelf een uitweg vanonder het gewicht van de filmgeschiedenis en uit de patstelling tussen artistieke creatie en een verzorgende rol.
Drie dagen na de dood van haar echtgenoot komt Vitalina aan in Portugal. Dromend van een beter leven had hij haar jaren geleden achtergelaten in Kaapverdië. In zijn krappe kamers kijkt ze nu, in Pedro Costa’s Vitalina Varela, haar migrantennachtmerrie in de ogen. Op fluistertoon gaat ze het gesprek aan met het verleden.
“Hoelang duurt het om een koe te melken? Maakt het veel lawaai? Geven koeien ook ’s nachts melk?” Met het antwoord op deze vragen valt de beslissing om de melk van de “eerste koe in het territorium” te stelen, maar niemand neemt het woord diefstal in de mond. Kelly Reichardts First Cow speelt een bezwerend spel in een zoektocht naar nét de juiste hoeveelheid woorden.
Met Cry Macho maakt Clint Eastwood een eenvoudige en met momenten ontroerende ode aan leven in het heden. In wat misschien wel zijn laatste film wordt, gaat hij het gesprek aan met een oeuvre dat vijftig jaar en meer dan veertig films omhelst.
Courtisane is een festival van connecties. Tussen films en kijkers, eerst en vooral, maar ook met makers, met eerdere programma’s en tussen verleden, heden en toekomst van het bewegende beeld. De twintigste editie gaat dit jaar door in de slipstream van Film Fest Gent.
Het graf blijkt een wieg, een bakermat voor collectief verzet in het trefzeker vormgegeven This Is Not a Burial, It’s a Resurrection van Lemohang Jeremiah Mosese, over een dorp in Lesotho dat het water aan de lippen krijgt.
Steven Spielbergs update van oerklassieker West Side Story is meer dan slechts een remake. Het is een meesterproef van een maker die zich expliciet in onze rijke filmgeschiedenis verankert en een brug tussen heden en verleden slaat.